O symbolach religijnych w przestrzeni publicznej
O symbolach religijnych w przestrzeni publicznej dyskutują wybitna amerykańska filozof Martha Nussbaum oraz francuski filozof, członek Akademii Francuskiej Alain Finkielkraut. Ich polemika ukazała się na łamach Kultury Liberalnej w Temacie Tygodnia zatytułowanym “Czy kobiety wierzące są groźne dla demokracji ?
Ośrodek Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich UW jest partnerem Tematu Tygodnia wraz z Instytutem Nauk o Człowieku w Wiedniu oraz Eurozine.
Wstępniak Jarosława Kuisza,
redaktora naczelnego Kultury Liberalnej
“Szanowni Państwo, puste kościoły, śluby cywilne, masowe akty apostazji – jeszcze kilka lat temu dominowało przekonanie o nieuniknionej sekularyzacji Zachodu. Dziś nikt nie postawiłby takiej tezy bez poważnych zastrzeżeń. Głośno mówi się o powrocie religijności. Na napięcia w tzw. sprawie profesora Chazana czy na spór o spektakl „Golgota Picnic” można więc patrzeć z szerszej perspektywy. W Europie Wschodniej i Zachodniej lęki przybierają jednak odmienną postać. W państwach położonych na zachód od Polski spory dotyczą często symboli Kościoła katolickiego w przestrzeni publicznej. Jeszcze większe niepokoje budzi jednak obecność islamu… “
Liberalizm potrzebuje miłości
MARTHA NUSSBAUM W ROZMOWIE Z JAROSŁAWEM KUISZEM
O tym dlaczego zakaz noszenia burki jest dowodem islamofobii, w jaki sposób przeciwdziałać przemocy wobec kobiet i czy człowiek ma wrodzoną skłonność do zła, mówi amerykańska filozof polityki.
Jarosław Kuisz: Pani książki niosą ze sobą intelektualne ostrzeżenie dla społeczeństw zachodnich. Wciąż jednak, nawet uznani intelektualiści wydają się błędnie rozumieć ich przekaz. Na przykład, Alain Finkielkraut zapytany o pani opinię dotyczącą rozwoju islamofobii we Francji odpowiedział, że nie uwzględnia pani problemu przemocy wobec kobiet, a poza tym „zachowuje się tak, jak gdyby kwestia islamu w Europie była jakimś nowym rozdziałem europejskiej ksenofobii”. Jego zdaniem „nie można wyzbywać się pamięci, ale by w sposób systematyczny odnosić obecną sytuację do lat 30. – to ideologia”. Jak mogłaby to pani skomentować?
Martha Nussbaum: Nie odnosi się on wprost do argumentów zawartych w mojej książce, więc trudno mi odpowiedzieć na to pytanie. Przedstawiłam pięć popularnych argumentów na rzecz wprowadzenia zakazu noszenia burek przez muzułmanki, a następnie udowodniłam, że gdyby każdy z nich został wprowadzony konsekwentnie i bez żadnych kompromisów, prowadziłby do objęcia zakazem wielu zwyczajów charakteryzujących także kulturę dominującą. Chciałabym zatem usłyszeć wypowiedź pana Finkielkrauta uwzględniającą użyte przeze mnie argumenty.
Do diabła z bezpieczeństwem
Z Alainem Finkielkrautem rozmawia Jarosław Kuisz
Francuski filozof polemizuje z poglądami Marthy Nussbaum, krytycznymi wobec francuskiej polityki imigracyjnej. Zdaniem Alaina Finkielkrauta zakrycie oblicza przez kobietę oznacza odebranie jej twarzy.
Jarosław Kuisz: Komentując książkę Marthy Nussbaum „The New Religious Intolerance” („Nowa nietolerancja religijna”) zarzucił pan autorce, że lekceważy problem przemocy wobec kobiet, niewłaściwie interpretując praktyki kulturowe muzułmanów we Francji. Według pana za oskarżaniem Francji o islamofobię kryje się nieumiejętność przeciwdziałania dyskryminacji muzułmanek.
Alain Finkielkraut: Modne obecnie próby stawiania znaku równości pomiędzy przemocą stosowaną w stosunku do kobiet w cywilizacji zachodniej, a sankcjonowanym religią i obyczajem kulturowym poddaństwem kobiet w świecie muzułmańskim są dowodem ignorancji i bezwstydnym kłamstwem.
Martha Nussbaum, amerykańska filozof i etyk. Wykłada na University of Chicago.