Myśl francuska XXI wieku

Cykl spotkań z wybitnymi postaciami francuskiego życia intelektualnego, który inaugurujemy stawia pytanie o rolę intelektualisty w społeczeństwie i w debacie publicznej.

Siódmego stycznia 2015 na kolegium redakcyjnym „Charlie Hebdo” pojawiają się bracia Kouachi. Wywoływane są najważniejsze postaci: Cabu, Charb, Wolinski… Zaczyna się egzekucja. Odżyły pogarda dla swobodnej myśli, a później również – antysemityzm. Jedenastego stycznia, czteromilionowy tłum wychodzi na ulice Paryża i innych miast francuskich. Spontaniczny front w obronie wolności słowa. Czy rozum potrafi jeszcze się sprzeciwić barbarii? Jedenastego stycznia czteromilionowy tłum wychodzi na ulice Paryża i innych miast francuskich w geście solidarności z ofiarami, w obronie wolności słowa. Wydarzenia te w brutalny sposób przypomniały nam, jaka może być cena wolności i czym jest głos intelektualisty dla współczesnego demokratycznego społeczeństwa.

Cykl spotkań z wybitnymi postaciami francuskiego życia intelektualnego, który inaugurujemy stawia pytanie o rolę intelektualisty w społeczeństwie i w debacie publicznej.

Czas renesansowych umysłów należy do przeszłości. Żyjemy w czasach schyłku myśli uniwersalnej i spójnych systemów filozoficznych. Pejzaż intelektualny dzisiejszej Europy zdominowany jest przez ekspertów i specjalistów w bardzo wąskich dziedzinach. Jednocześnie jest to moment, kiedy ferment intelektualny, dialog społeczny i konfrontacje poglądów są szczególnie potrzebne. Tak zrodził się pomysł zaproszenia do Polski i przybliżenia polskiemu odbiorcy przedstawicieli francuskiej myśli, których głos jest ważny na forum francuskim, ale także międzynarodowym: filozofów, historyków, socjologów, matematyków, genetyków, bioetyków, itd. Każdy z gości pojawi się w dyskusji z polskimi intelektualistami, co pozwoli uchwycić oddziaływanie francuskiej myśli zarówno w kontekście globalnym jak i w kontekście polskim, zobaczyć, jakie budzi reakcje i oczekiwania.

Inauguracja cyklu – Spotkanie prasowe, 9 kwietnia 2015 r., godz. 11.00 – Instytut Francuski, ul. Widok 12 w Warszawie

Podczas spotkania prasowego 9 kwietnia ideę i program spotkań przedstawi Pierre Buhler, ambasador Francji w Polsce oraz Stanislas Pierret, radca kulturalny i dyrektor Instytutu Francuskiego w Polsce. Cykl zainauguruje dyskusja panelowa z udziałem pięciu kluczowych środowisk intelektualnych, w których toczy się debata publiczna w Polsce : Krytyki Politycznej, Kultury Liberalnej, Liberté, ResPublica Nowa i Teologii Politycznej. Będzie ona próbą odpowiedzi na pytanie, jak pokolenie, które dorastało i rozpoczynało przygodę intelektualną po 1989 roku postrzega wpływ myśli francuskiej z perspektywy własnego doświadczenia i środowiska. Dyskusję poprowadzą Paul Gradvohl oraz Marcin Darmas z Ośrodka Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich Uniwersytetu Warszawskiego.

Zapraszamy do wysłychania debaty, czym jest Myśl francuska dla twórców polskich środowisk intelektualnych. Dyskusja z udziałem Anny Wójcik (ResPublica Nowa), Tomasza Sawczuka (Kultura Liberalna), Leszka Jażdżewskiego (Liberté), Macieja Gduli (Krytyka Polityczna), Dariusza Karłowicza (Teologia Polityczna).

Rémi Brague

Pierwsze z trzech spotkań odbędzie się 13 kwietnia, a jego gościem będzie Rémi Brague, francuski filozof, specjalista myśli chrześcijańskiej, filozofii islamu i judaizmu. Jego wizyta w Warszawie łączy się z polskim wydaniem książki „Prawo Boga” w Wydawnictwie Teologii Politycznej, w której porusza on kwestię relacji pomiędzy prawem pochodzącym od Boga a prawem, którego źródłem jest państwo.

Remi Brague opisuje w swojej książce przemiany rozumienia idei boskiego prawa. Jego analiza obejmuje historię judaizmu, chrześcijaństwa oraz islamu na przestrzeni trzech tysiącleci. Książka daje pogłębione spojrzenie na tę kwestię dzięki wszechstronnemu wykształceniu autora, filozofa religii oraz arabisty, którego zainteresowania naukowe od wielu lat obejmują m. in. dorobek średniowiecznych filozofów żydowskich oraz świata islamu, których znajomość w Polsce jest często jedynie pobieżna.

Autor o książce:
Jako nić przewodnią książki wybrałem ‘prawo boskie’, jest bowiem dla mnie istotne, że pojęcie to, czy też sformułowanie, można było odnaleźć zarówno w świecie żydowskim, chrześcijańskim, jak i muzułmańskim; tym światom musiałem zadawać pytania, by zrozumieć istotę zasadniczych wyborów, których przyszło im kolejno dokonywać. Prawo boskie okazuje się bowiem pojęciem pozwalającym odkryć, co judaizm, islam i chrześcijaństwo myślą i wiedzą o samych sobie.

 

Urodzony 8 września 1947 roku w Paryżu, Rémi Brague należy do najbardziej znanych w świecie współczesnych francuskich filozofów. Związany z dwoma znakomitymi uniwersytetami: Sorboną i Uniwersytetem Ludwiga Maximiliana w Monachium. Brague zajmuje się historią filozofii, w tym w szczególności filozofią średniowiecza i religii. Jest znakomitym znawcą filozofii chrześcijańskiej, a także judaizmu oraz filozofii arabskiej i
orientalnej. We wrześniu 2012 roku został ogłoszony laureatem Nagrody Ratzingera. W 2011 roku ukazała się nakładem Teologii Politycznej jego książka „Europa, droga rzymska”.

 

Eric Baratay

Drugim gościem cyklu 15 maja będzie Eric Baratay, historyk, którego prace zmieniają nasze postrzeganie zwierząt i ich rolę w historii pisanej dotychczas tylko z perspektywy człowieka. Jego książka „Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii” ukazała się w listopadzie 2014 r. w wydawnictwie „W podwórku”, wzbudzając zainteresowanie historyków, badaczy kultury i szerokie kręgi osób zainteresowanych tą antropologiczną refleksją. Baratay przyjeżdża do Polski z okazji Warszawskich Targów Książki.

Annette Wieviorka

Na zakończenie pierwszej serii, 9 czerwca, podejmiemy rozmowę z Annette Wieviorka, francuską badaczką historii i pamięci o Auschwitz. Istotą jej poszukiwań jest odpowiedzenia na pytanie, jak reprezentacje i narracje o obozach zagłady wpływają na europejską świadomość i nasze myślenie o wolności.