14.12.2023 Jakub Szela bohaterem narodowym? Walka o pamięć o chłopskim przywódcy w społeczeństwie polskim XIX i XX wieku- Ryszard Jamka (MISH UW)
Ośrodek Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich UW, Wydział Socjologii UW oraz Sekcja Socjologii Historycznej Polskiego Towarzystwa Socjologicznego zapraszają na spotkanie z cyklu
CZWARTKI Z SOCJOLOGIĄ HISTORYCZNĄ :
Czwartek 14 grudnia 2023 r., godz. 17.00
Jakub Szela bohaterem narodowym? Walka o pamięć o chłopskim przywódcy w społeczeństwie polskim XIX i XX wieku
Komentować będzie: MICHAŁ RAUSZER (WP UW)
Spotkanie poprowadzi: DOBROCHNA KAŁWA (WH UW)
Informujemy, że spotkanie jest rejestrowane. Nagranie będzie wykorzystane w celach naukowych. Udział w spotkaniu jest równoznaczny z wyrażeniem zgody.
Więcej informacji: https://www.facebook.com/groups/606811919731350/
Jakub Szela bohaterem narodowym? Walka o pamięć o chłopskim przywódcy w społeczeństwie polskim XIX i XX wieku
W lutym 1846 roku rzesze zachodniogalicyjskich chłopów napadły na szlacheckie dwory i pałace. Symbolem tych krwawych mordów i rabunków stał się Jakub Szela, który przeszedł do historii jako bezwzględny degenerat, okrutny żonobójca i zdrajca narodowy. Wizerunek ten zawdzięczamy szlachcie, która w krótkim czasie po rabacji galicyjskiej oskarżyła Szelę o niezliczone przestępstwa i uczyniła go głównym winowajcą chłopskiego buntu. Obraz ten utrwalili następnie w imaginarium polskim najwięksi luminarze kultury tacy jak Stanisław Wyspiański, Maria Konopnicka czy Stefan Żeromski. Tymczasem w pamięci wsi Szela zapisał się zgoła inaczej – jako oswobodziciel i ludowy bohater, który walnie przyczynił się do zniesienia pańszczyzny. Jednak to narracja elit zdominowała dyskurs publiczny drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku, a wszelkie próby negocjacji pamięci o Szeli kończyły się fiaskiem. Tak stało się również w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, gdy chłopskiego rewolucjonistę wciągnięto na marksistowskie sztandary.
W niniejszym wystąpieniu zostaną przedstawione konflikty o pamięć o Szeli w społeczeństwie polskim XIX i XX wieku, które można zinterpretować jako próby zmiany polskiego modelu obywatelstwa opartego na etosie szlacheckim. Udzielona zostanie także odpowiedź na tytułowe pytanie oceniające szanse Szeli na przeistoczenie się w bohatera narodowego oraz wskazane zostaną metodologiczne trudności badania przedstawicieli klas nieuprzywilejowanych.
Biogram :
RYSZARD JAMKA: historyk i prawnik. Absolwent Kolegium MISH UW oraz Uniwersytetu Oksfordzkiego. Laureat Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia oraz trzech nagród w konkursach na najlepszą pracę magisterską. W 2023 roku opublikował monografię Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli (wyd. Marginesy).